Jerzy Drozd Özel Röportajı (2011)

Bas Gitar Yapımcısı Jerzy Drozd Özel Röportajı (Koray Ergünay Tarafından Yapılmıştır)

(korayergunay (at) gmail.com;  www.korayergunay.com)

Herkese merhaba! Bu ay yine bir bas gitar yapımcısı konuğum olacak; İspanya’dan Jerzy Drozd... Jerzy Drozd dizaynı bas gitarlar, ilk kez 1998-99 yılı “Guitar Buyer’s Guide” dergisinde dikkatimi çekmişti. Burada özellikle gözüme çarpan enstrüman, üstte perdeli 24 perde, altta perdesiz 36 perde uzunluğunda 5’er telli, çift saplı bir bas gitardı. Daha sonra, Sequel™ ve Legend™ gibi modellerin yanı sıra, Yves Carbonne için yaptığı çok telliler, ayrıca ünlü İspanyol basçı Carles Benavent için olan dizaynı Barcelona™ serisi hakkında bilgi sahibi oldum. Barcelona serisinin, 2011 NAMM fuarında ödül aldığını da belirtmek isterim. Jerzy Drozd’un başka bir özelliği de, bas gitar ayarları, yapımı gibi konularda yazılı ve görsel kaynaklar oluşturması. Kendisinin de aşağıda bahsettiği gibi, bu konuda yeni çalışmaları da bulunuyor. Web sitesinden “Jerzy Drozd Bass Guitar Designer’s Toolkit” ve “The Ultimate to the Perfect Bass Setup” çalışmalarına ulaşabilirsiniz. İşte Jerzy ile yaptığım kısa ama yoğun görüşmeden aldığım notlar...

Jerzy Drozd

Koray: Jerzy, Sound dergisi bas gitar günlüklerine hoş geldin. Öncelikle bas gitara olan ilgin nasıl başladı, enstrüman yapımına nasıl girdin bizlerle paylaşır mısın? “Jerzy Drozd Bas Gitarları” iş olarak nasıl ortaya çıktı ve gelişti? 

Jerzy: Bu uzuuun ve oldukça komik bir hikaye aslında!!! Çocukluğumdan beri el becerisi gerektiren işlerde yetenekliydim, model uçak yapmaya bayılırdım mesela... 16 yaşımda genel anlamda müziği keşfetmeye başladım ve enstrüman çalmaya karar verdim. Abim bana bas gitar çalmamı söyledi; ne de olsa sadece 4 teli vardı, öğrenmesi ve çalması kolaydı yani! Ben de babama gidip bir bas gitar almasını isteyince, hevesimin çabuk geçeceğini ve birkaç ay sonra bası bir köşeye atacağımı söyleyerek beni geri çevirdi. Ben de kendi bas gitarımı kendim yapmaya karar verdim. 

Tabii ki enstrüman yapımı konusunda o zamana kadar hiçbir tecrübem yoktu. Ben de klavye üzerinde perdelerin doğru pozisyonlara nasıl yerleştirileceğini anlatan bir kitap, ayrıca bas katalogları ve fotoğraflarla işe başladım. Böylece ilk bas gitarımı tamamen kendim dizayn ettim ve ürettim. O basla bir süre çaldım, sonra bir gün birisi gelip bas gitarı satın almak istediğini söyleyince ben de kabul edip sattım ve hemen ikinci bas projesine başladım. Tabii ki, ikinci bas tamamlandığında kalitede ciddi bir ilerleme söz konusu olmuştu! Ardından ikinci bası da sattım. Bu şekilde birkaç tane daha bas yaptım, hem de aynı anda bas gitar çalmaya devam ettim. 26 yaşındayken bas gitar yapımını iş olarak sürdürebileceğimi gördüm ve “Jerzy Drozd Basları” adıyla, o günden bugüne dek faaliyetini devam ettiren kendi şirketimi kurdum.  

Koray: Peki, Jerzy Drozd bas gitarlarında hedeflediğin tarz ve tavrı genel olarak özetleyebilir misin? Enstrüman yapımcısı olarak hedeflediğin, peşinde koştuğun özellikler nelerdir?

Jerzy: Bunu tek kelimeyle farklılık olarak söyleyebilirim. Tasarımlarda kendi özgülük ve özgünlük benim için çok önemli. Dışarıdan öyle görünmese bile, yapım konusunda bilinen yaklaşımları kullanmadığımı da söylemek isterim. Mükemmel sounda ulaşmak için sürekli bir arayış içerisindeyim, bir yapımcı olarak da her yeni enstrümanda gelişimim devam ediyor ve edecek.  İşimle ilgili çok olumlu olduğunu düşündüğüm bir tavır ise, bas gitaristlerin yorum ve eleştirilerine gerçekten açık olmaktır. Egomu düşük tutup çalıştığım kişinin istek ve beklentilerini doğru analiz etmeye çalışırım. Böylece her zaman daha iyi enstrümanlar ortaya çıkar.  Ayrıca tasarımlarda farklılıklar oluşturmayı, bir şeyleri değiştirerek denemeler yapmayı da özellikle severim. Böylece enstrümandan ses ve tını üretimi üstüne düşüncelerimi test etmiş oluyorum.

Koray:  Jerzy Drozd bas gitarları, modeler ve özellikler hakkında internet sitesi ve kataloglarda ayrıntılı bilgi yer alıyor. Ben özellikle yarı akustik Legend™ ile ilgili sormak istiyorum. Bu modelin yapısını ve soundunu nasıl tarif edersin?

Jerzy: Temel düşünce olarak Legend™, standart bas gitarın sınırlarını geliştirmek amacında olan müzisyenler için bir konsept enstrümanı olarak tasarlandı. Ayrıca bölmeli gövde tasarımı, piezo manyetik, hatta istendiğinde MIDI çeviricisi eklenebilmesi, bu bakış açısının sonucu. Legend™ modelinin soundunu, tüm tınılar için olduğu gibi, sözcüklerle tarif etmek zor. Sıcak, ancak yüksek frekansları da zengin ve dengeli, akustik enstrüman dokunuşunda bir bas Legend™. Enstrüman dizaynı ve standart manyetik- piezo çıkışı istediğiniz şekilde birleştirebilmeniz sayesinde üç boyutlu, hacimli, çok zengin bir sound elde edebiliyorsunuz.

5 String Excellency

9 String Soul

Legend™ gibi özel bir enstrümanın geliştirilme süreci aslında bir süreklilik gösteriyor. Hala, özellikle de enstrümancının tavır, tuşe ve beklentilerine göre değişiklikler ve modifikasyonlar yapıyorum. Ünlü basçı Yves Carbonne ile yakın bir çalışma ortaklığımız var (www.yvescarbonne.com). Biliyorsun, kendisi benim yaptığım 10 ve 12 telli Legend baslarını kullanıyor (Resim). Bu enstrümanlarla sound konusundaki bakış açım ve teorilerimi de doğrulama imkanı buluyorum. Sound ve üretimi ile ilgili düşüncelerimi bir kitap haline getirme çalışmalarım da devam ediyor. Bu konudaki yaklaşımlarımı, yılın ilerleyen aylarda www.electricbasssecrets.com web sitesinden ulaşabileceğiniz "The Alchemy of Sound" kitabında ayrıntılı olarak açıklıyorum.

Koray: Dikkatimi çeken başka bir nokta ise, yaptığın bas gitarlarda sıklıkla yine kendi dizaynın olan JeDXS single coil ve JeDXD double coil manyetiklerini kullanıyorsun. Bu manyetiklerin tonlarının, standart seramik ya da alnico mıktanıslı manyetiklerden daha farklı olduğunu biliyoruz. Bas gitarlarla birlikte manyetik de dizayn etme ihtiyacı nasıl ortaya çıktı ve neden neodymium mıknatıs tercih ettin?

  

Jerzy: Neodymium mıknatıs tercihimin nedeni, yaptığım denemelerde benim kafamdaki sounda en yakın sonucu vermiş olması. Ayrıca yeni ton arayışlarıma seramik ya da alnico mıknatıslardan daha iyi yanıt vermesi. Sonuçta her mıknatısın kendine özgü olumlu yönleri ve kısıtlılıkları var. Neodymium mıknatıslarla doğru sonuç almak için, alnico mıknatıslarla daha farklı manyetik yapım yaklaşımları uygulamak zorundasınız. Manyetik üretiminde neodymiumun çok popüler olmamasının nedenlerinden birisinin de görece daha pahalı olması diye düşünüyorum. Kendi manyetiklerimde doğru tınıyı alabilmek için iki yıla yakın bir prototip oluşturma ve deneme süreci geçirdim. Yine de hala yeni varyasyonlar ve tınıların peşindeyim. Şu ara üçüncü jenerasyon manyetiklerimin üzerinde çalışıyorum.

Koray: Son yıllarda özel yapım baslar oldukça yaygınlaştı, ayrıca karbon elyafı, grafit gibi nem ve sıcaklık toleransı ağaca gore daha iyi olan bazı material, bas gitar yapımında artan sıklıkta kullanılmaya başladı. Senin bu gelişmelerle ilgili düşüncelerin nelerdir?

Jerzy: Evet, çeşitli kompozit malzemenin ilk kez bas gitar yapımında kullanılmasından bu yana herhalde 20 yılı aşkın süre geçmiştir. Benim düşüncem ise, bu malzemelerin hiçbirisinin tonal olarak ağaca yaklaşmadığı şeklinde. Ben de geçen yıllarda, sap stabilizasyonu amacıyla karbon elyafı kullandım ama sonradan vazgeçtim. Açıkçası genel olarak ne performans ne de stabilite konusunda ağaçlara net bir üstünlüklerinin olmadığını düşünüyorum.

Koray: Jerzy, vakit ayırdığın için çok teşekkürler. Son olarak Sound dergisi okuyucularına kapanışta neler söylemek istersin?  

Jerzy: Öncelikle bu fırsatı sağladığın ve bas gitar ve yapım süreçleri ile ilgili vizyonumu okuyuculara iletme imkanı verdiğin için teşekkür ederim. Bence enstrüman yapımcılarının her zaman mükemmelin peşinde olması gerek. Ayrıca enstrüman yapım sanatının yapılan enstrümanları alıp kullanan, onlara ses veren kişilerden ayrı olamayacağı; kendi tavrı ve tuşesine sahip enstrümancıların bir yapımcı için çok önemli bir değer olduğunun da altını çizmek isterim.

www.jerzydrozdbasses.com

Not: Koray Ergünay tarafından Sound Dergisi Nisan 2011 sayısı, "Bas Gitar Günlükleri" Köşesi için yapılmıştır. İzin alınmak ve tam kaynak gösterilmeksizin kullanılması, alıntılanması yasaktır.